14. Pałac
16. Deptak

[Brama-dzwonnica]

Ten istniejący w stanie szczątkowym osiemnastowieczny obiekt przez prawie dwa wieki był jednym z głównych symboli miasta. W czasach Anny Kahan i późniejszych stanowił początek trasy spacerowej zwanej „od dzwonnicy do bóżnicy”. Tutaj umawiano się na spotkanie i stąd wyruszano na spacer, do parku, na lody. Natomiast jej mury zostały wzbogacone o tablice poświęcone polskim bohaterom: powstańcowi 1863 r., księdzu Stanisławowi Brzósce i Orlętom Lwowskim.

Zabytek został wzniesiony w latach 1773–1775 jako dzwonnica naduliczna za życia księcia Michała Fryderyka Czartoryskiego, właściciela Siedlec. W czasie wizyty króla Stanisława Augusta w 1783 r. dzwonnica pełniła rolę powitalnego łuku triumfalnego. Funkcjonowała również jako brama miejska. Usytuowana była na granicy miasta i Starej Wsi.

Oba boczne skrzydła dzwonnicy przeznaczono na pomieszczenia sług kościelnych. W późniejszych latach zamieniono je na areszt (północne) i kancelarię Urzędu Stanu Cywilnego przy kościele św. Stanisława Bpa.

W czasie I wojny światowej Rada Miasta Siedlce, obradująca od 27 listopada 1915 r. do końca 1916 r., postanowiła nadać dzwonnicy nazwę „Brama księżnej Ogińskiej”.

W dwudziestoleciu międzywojennym ranga obiektu wzrosła do znaczenia pomnika. Przez pewien czas w południowym pomieszczeniu dzwonnicy ukrywał się ksiądz Stanisław Brzóska. W celu upamiętnienia tego bohatera narodowego w dniu 22 lutego 1922 w lewym filarze (patrząc od zachodu czyli od strony centrum miasta) wmurowano pamiątkową tablicę.

Kres istnienia zabytku jako całości nastąpił w maju 1941 r. Niemcy rozebrali część centralną przed inwazją III Rzeszy na ZSRR. Przypuszczalnie z powodu zbyt wąskiego przepustu bramy, przez którą nie mogły przejechać niemieckie czołgi.

W zbiorach Muzeum Regionalnego w Siedlcach jest unikatowy zbiór fotografii z poszczególnych etapów rozbiórki, ilustrujący szczegóły konstrukcji bramy-dzwonnicy.

Od dzwonnicy w kierunku zachodnim rozciąga się jedna z najmodniejszych wówczas siedleckich ulic, tzw. deptak.

14. Pałac
16. Deptak
Powrót do strony głównej